Xâm phạm quyền tác giả là gì? Các hành vi vi phạm quyền tác giả.

1/ Xâm phạm quyền tác giả là gì?
Xâm phạm quyền tác giả là các hành vi sử dụng tác phẩm hay cuộc biểu diễn nhằm mục đích kinh doanh mà không có sự đồng ý của chủ thể quyền tác giả, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

2/ Những hành vi xâm phạm quyền tác giả:

Theo điều 28 Luật Sở Hữu Trí Tuệ, các hành vi xâm phạm quyền Sở hữu trí tuệ còn gọi là hành vi ăn cắp bản quyền hay sao chép lậu (piracy) và được liệt kê như sau:

Xâm phạm quyền nhân thân không gắn với tài sản:
o Chiếm đoạt quyền tác giả đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, mạo danh tác giả;
o Sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

Xâm phạm quyền nhân thân gắn với tài sản: công bố, phân phối tác phẩm mà không được phép của tác giả; công bố, phân phối tác phẩm có đồng tác giả mà không được phép của đồng tác giả đó.

Xâm phạm quyền tài sản:
o Trừ trường hợp pháp luật cho phép.
o Hành vi sao chép tác phẩm, làm tác phẩm phái sinh mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả tác phẩm gốc;
o Xuất bản tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả;
o Làm và bán tác phẩm mà chữ ký của tác giả bị giả mạo;
o Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả;
o Xuất khẩu, nhập khẩu, phân phối bản sao tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả;
o Không trả tiền nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật;
o Cho thuê tác phẩm mà không trả tiền nhuận bút, thù lao và quyền lợi vật chất khác cho tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả.

Như vậy không những hành vi sao chép, bán tác phẩm sao chép lậu bị coi là xâm phạm, mà cả hành vi mua những sản phẩm đó, dù để sử dụng hay để bán, tặng cho, cũng bị coi là xâm phạm quyền tác giả.

Thông thường, muốn chứng minh một hành vi sử dụng một tác phẩm là hành vi xâm phạm quyền tác giả, nguyên đơn phải chứng minh ít nhất được ba vấn đề dưới đây:

- Quyền sở hữu đối với tác phẩm của mình (thời điểm hình thành và hình thức thể hiện);

- Tác phẩm của bị đơn ra đời sau tác phẩm của nguyên đơn, song lại giống toàn bộ hoặc phần lớn các yếu tố cơ bản trong tác phẩm của nguyên đơn;

- Bị đơn biết cụ thể về tác phẩm của nguyên đơn, kể cả hình thức thể hiện và nội dung.

Sau khi chứng minh được ba vấn đề trên, nghĩa vụ chứng minh rằng hành vi của mình không xâm phạm quyền tác giả của chủ thể khác được chuyển sang cho bị đơn. Bị đơn có thể tự bảo vệ bằng những luận điểm sau đây:

- Có sự khác biệt cơ bản giữa hai tác phẩm;  

- Hành vi sao chép chỉ tập trung vào nội dung chứ không phải là hình thức của tác phẩm của nguyên đơn.

- Hành vi sao chép thuộc vào trường hợp không cần phải xin phép nguyên đơn.

Luật SHTT đã bổ sung cả những hành vi xâm phạm quyền tài sản trong môi trường kỹ thuật số, bao gồm:

- Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả;

- Cố ý huỷ bỏ hoặc làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật (bẻ khoá) do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả; cố ý xoá, thay đổi thông tin quản lý quyền (digital rights management - thí dụ các mã số để máy đọc có thể đọc đĩa quang học) dưới hình thức điện tử có trong tác phẩm;

- Sản xuất, lắp ráp, biến đổi, phân phối, nhập khẩu, xuất khẩu, bán hoặc cho thuê thiết bị khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị đó làm vô hiệu các biện pháp kỹ thuật do chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình.